Pohřeb - střípky z historických pramenů

7. stol. - Ordo Romanus XLIX

Primitius autem ut anima de corpore fuerit egressa, dicitur: R. Subvente sancti Dei. V. Suscipiat te Christus, Ps. Inexitu Israel Ant. Chorus angelorum te suscipiat. Dicit sacerdos orationem sicut in Sacramentorum continetur et dicit tantum Oremus.

Primitius autem ut anima de corpore fuerit egressa, dicitur: R. Subvenite sancti Dei. V. Suscipiat te Christus, Ps. In exitu Israel Ant. Chorus angelorum te suscipiat. Dicit sacerdos orationem sicut in Sacramentorum continetur et dicit tantum Oremus.

Postea lavatur corpus et ponunt eum in feretro. Et, cum in feretro positum fuerit, antequam de domo egrediatur, dicit antiphonam De terra formasti me et carnem induisti me, redemptor meus; domine resuscita me in novissimo die. Ps. Dominus regnavit.

Postea lavatur corpus et ponunt eum in feretro. Et, cum in feretro positum fuerit, antequam de domo egrediatur, dicit antiphonam De terra formasti me et carnem induisti me, redemptor meus; domine resuscita me in novissimo die. Ps. Dominus regnavit.

Et postea ponitur in ecclesia interius. Ant. Tu iussisti nasci me, domine. Ps Quedmadmodum. Ant. In paradiso Dei ducant te angeli, in tuo adventu suscipiat te martyres, perducant te in civitatem santam Hierusalem. Ps. Cum invocarem.

Et postea ponitur in ecclesia interius. Ant. Tu iussisti nasci me, domine. Ps Quedmadmodum. Ant. In paradiso Dei ducant te angeli, in tuo adventu suscipiat te martyres, perducant te in civitatem santam Hierusalem. Ps. Cum invocarem.

Dum ad sepulturam defertur. Ant. Qui posuit animam tuam ad vitam. Ps. Domine, quis habitabit.

Dum ad sepulturam defertur. Ant. Qui posuit animam tuam ad vitam. Ps. Domine, quis habitabit.

Ant. de corpore quam assumpsisti, domine, fac gaudere cum sanctis tuis in gloria. Ps. Miserere mei, Deus, secundum. Ant. Vide, domine, humilitatem meam et laborem, dimitte omnia peccata mea. Ps. Ad te domine, levavi. Ant. In regnum Dei deducant te angeli cum gloria, suscipiat te martyres in regnum tuum; domine, de terra formasti eum et carnem induisti eum, redemptor meus, domine, resuscita eum in novissimo die. Ps. Miserere mei, Deus.

Ant. de corpore quam assumpsisti, domine, fac gaudere cum sanctis tuis in gloria. Ps. Miserere mei, Deus, secundum. Ant. Vide, domine, humilitatem meam et laborem, dimitte omnia peccata mea. Ps. Ad te domine, levavi. Ant. In regnum Dei deducant te angeli cum gloria, suscipiat te martyres in regnum tuum; domine, de terra formasti eum et carnem induisti eum, redemptor meus, domine, resuscita eum in novissimo die. Ps. Miserere mei, Deus.

Et cum in ecclesia positum fuerit, orent omnes pro ipsa anima sine intermissione, usque dum corpus speliunt. Psallant psalmos vel responsoria, missam vel lectiones de Iob, et, cum venerit hora vigilarum, simul vigilia celebrent, psalmos cum antiphonis sine Alleluia. Sacerdos vero orationem dicit dum canunt. Ant. Aperite mihi portas iustitiae et ingressus in eas confitebor domino. Ps. COnfitemini domino.

Et cum in ecclesia positum fuerit, orent omnes pro ipsa anima sine intermissione, usque dum corpus speliunt. Psallant psalmos vel responsoria, missam vel lectiones de Iob, et, cum venerit hora vigilarum, simul vigilia celebrent, psalmos cum antiphonis sine Alleluia. Sacerdos vero orationem dicit dum canunt. Ant. Aperite mihi portas iustitiae et ingressus in eas confitebor domino. Ps. Confitemini domino.

9. stol. Alcuinův dodatek ke Gregoriánskému sakramentáři

Quando anima egreditur de corpore

Suscipe domine animam serui tui quam de ergastulo huius seculi uocare dignatus es, et libera eam de principibus tenebrarum et de locis poenarum, ut absoluta omnium uinculo peccatorum, quietis ac lucis aeternae beatitudine perfruatur, et inter sanctos et electos suos resurrectionis gloriam resuscitari mereatur. Per.

Quando anima egreditur de corpore

Suscipe domine animam serui tui quam de ergastulo huius seculi uocare dignatus es, et libera eam de principibus tenebrarum et de locis poenarum, ut absoluta omnium uinculo peccatorum, quietis ac lucis aeternae beatitudine perfruatur, et inter sanctos et electos suos resurrectionis gloriam resuscitari mereatur. Per.

Ante sepulcrum prius quam sepelitur

Deus, apud quem morturoum spiritus uiuunt, et in quo electorum animae deposito carnis onere plena felicitate laetantur, praesta supplicantibus nobis ut anima famuli tui illius quae temporali per corpus visionis huius luminis caruit uisu, aeternae illius lucis solatio portiatur, non eum tormentum mortis attingat, non dolor horrendae uisionis afficiat, non poenalis timor excruciet, non reorum proxima catena constringat, sed concessa sibi delictorum omnium uenia optatae quietis consequatur gaudia repromissa. Per.

Ante sepulcrum prius quam sepelitur

Deus, apud quem morturoum spiritus uiuunt, et in quo electorum animae deposito carnis onere plena felicitate laetantur, praesta supplicantibus nobis ut anima famuli tui illius quae temporali per corpus visionis huius luminis caruit uisu, aeternae illius lucis solatio portiatur, non eum tormentum mortis attingat, non dolor horrendae uisionis afficiat, non poenalis timor excruciet, non reorum proxima catena constringat, sed concessa sibi delictorum omnium uenia optatae quietis consequatur gaudia repromissa. Per.

Post sepultum corpus

Oremus fratres carissimi pro spiritu cari nostri illius quem dominus de laqueo huius saeculi liberare dignatus est, cuius corpusculum hodie sepulturae traditur, ut eum pietas domini in sinu abrahae et isaac et iacob collocare dignetur, ut cum dies iudicii aduenerit, inter sanctos et electos suos eum in parte dectera collocandum resuscitari faciat praestante domino nostro iesu christo, qui cum patre et spiritu sancto uiuit et regnat deus, per omnia saecula saeculorum. Amen.

Post sepultum corpus

Oremus fratres carissimi pro spiritu cari nostri illius quem dominus de laqueo huius saeculi liberare dignatus est, cuius corpusculum hodie sepulturae traditur, ut eum pietas domini in sinu abrahae et isaac et iacob collocare dignetur, ut cum dies iudicii aduenerit, inter sanctos et electos suos eum in parte dectera collocandum resuscitari faciat praestante domino nostro iesu christo, qui cum patre et spiritu sancto uiuit et regnat deus, per omnia saecula saeculorum. Amen.

13. stol. - Sekvence Die Irae

Onen den, den hněvu lkavý
zruší čas, dým vzejde tmavý,
David, Sibylla tak praví.

Strašné chvění, bázeň hrozná
Až se tvorstvo Soudci přizná,
jenž hned řeší vše pozná.

Zní hlas trouby divně duně,
volá spáče v hrobu lůně,
Pán, kde sedí na svém trůně.

Smrt a příroda tu trnou,
když se těla z hrobu k Soudci hrnou,
každý s hříšnou skvrnou.

Přinesena psaná kniha,
je v ní všecka hříchů tíha,
z ní pak Soudce viny stíhá.

Soudce zasedat až bude,
zjeví se, co skryto všude.
Bez pomsty zda něco zbude?

Co mám, běda, promluviti?
Obhájcem kdo má mi býti,
když i dobrý hrůzu cítí?

Hrůzné Velebnosti Králi!
Spasiž, kdož si spásy přáli.
Spas mne, Lásky zdroji stálý!

Vzpomeň si, ó, Jesu milý,
žes šel pro mne k svému cíli.
Nezatrať mne v oné chvíli!

Klesl's, hledaje mne, znaven.
Pro mne byl kůl Kříže vstaven.
Nebuď čin ten plodů zbaven!

Soudce pomsty spravedlivé,
dej dar odpuštění dříve,
nežli sečteš viny křivé!

Sténám pod vinami svými,
líce hříchy rumění mi.
Slituj se nad vzdechy mými!

Marii dal's rozhřešení,
lotr hříšníkem již není,
já též čekám vykoupení.

Nehodně tě prosím, Pane,
dobrotou však tvou se stane:
kol mne oheň nezaplane.

Rač mne mezi ovce vzíti,
od kozlů mne odděliti,
dej mi po pravici dlíti.

Až se zachvějí kdys klatí,
že je ostrý plamen schvátí,
rač mne k sobě povolati!

Duše prosí, lká, se rmoutí,
v popel mé se srdce hroutí,
rač smrt dobrou poskytnouti!

Slzavým dnem bude, Pane,
o němž viník k Soudu vstane
z hrobového svého lože!
Tohoto pak šetři, Bože!

Milý Pane Ježíši,
dej jim odpočinutí! Amen.

Dies iræ! dies illa
Solvet sæclum in favilla:
Teste David cum Sibylla!

Quantus tremor est futurus,
Quando iudex est venturus,
Cuncta stricte discussurus!

Tuba, mirum spargens sonum
Per sepulchra regionum,
Coget omnes ante thronum.

Mors stupebit, et natura,
Cum resurget creatura,
Iudicanti responsura.

Liber scriptus proferetur,
In quo totum continetur,
Unde mundus iudicetur.

Iudex ergo cum sedebit,
Quidquid latet, apparebit:
Nil inultum remanebit.

Quid sum miser tunc dicturus?
Quem patronum rogaturus,
Cum vix iustus sit securus?

Rex tremendæ maiestatis,
Qui salvandos salvas gratis,
Salva me, fons pietatis.

Recordare, Iesu pie,
Quod sum causa tuæ viæ:
Ne me perdas illa die.

Quærens me, sedisti lassus:
Redemisti Crucem passus:
Tantus labor non sit cassus.

Iuste iudex ultionis,
Donum fac remissionis
Ante diem rationis.

Ingemisco, tamquam reus:
Culpa rubet vultus meus:
Supplicanti parce, Deus.

Qui Mariam absolvisti,
Et latronem exaudisti,
Mihi quoque spem dedisti.

Preces meæ non sunt dignæ:
Sed tu bonus fac benigne,
Ne perenni cremer igne.

Inter oves locum præsta,
Et ab hædis me sequestra,
Statuens in parte dextra.

Confutatis maledictis,
Flammis acribus addictis:
Voca me cum benedictis.

Oro supplex et acclinis,
Cor contritum quasi cinis:
Gere curam mei finis.

Lacrimosa dies illa,
qua resurget ex favilla
iudicandus homo reus.
Huic ergo parce, Deus:

Pie Jesu Domine,
dona eis requiem. Amen.

1614 - Římský rituál

Sacerdos Sacramentum Extremæ Unctionis ministraturus, quatenus fieri poterit, parari curet apud infirmum mensam mappa candida coopertam, item que vas, in quo sit bombacium, seu quid simile in sex globulos distinctum, ad abstergendas partes inunctas; medullam panis ad detergendos digitos; et aquam ad abluendas Sacerdotis manus; ceream item candelam, quæ deinde accensa ipsi ungenti lumen præbeat. Denique operam dabit, ut quanta poterit munditia ac nitore hoc Sacramentum ministretur.

Sacerdos Sacramentum Extremæ Unctionis ministraturus, quatenus fieri poterit, parari curet apud infirmum mensam mappa candida coopertam, item que vas, in quo sit bombacium, seu quid simile in sex globulos distinctum, ad abstergendas partes inunctas; medullam panis ad detergendos digitos; et aquam ad abluendas Sacerdotis manus; ceream item candelam, quæ deinde accensa ipsi ungenti lumen præbeat. Denique operam dabit, ut quanta poterit munditia ac nitore hoc Sacramentum ministretur.

Deinde 

Deinde 

Cum 

Cum 

Deinde 

Deinde 

Postea 

Postea 

Orémus. I

Orémus. 

Orémus,

Orémus, e

Orémus.

Orémus. .

 Quæ O

Quæ 

Antequam 

Antequam

Ad oculos.

Ad oculos. 

Ad aures. 

Ad aures. 

Ad nares. 

Ad nares. 

Ad os, c

Ad os, c

Ad manus. 

Ad manus. .

Ad pedes. 

Ad pedes. 

AQuibus 

Quibus 

V. Salvum

V. Salvum 

Orémus. 

Orémus. D

Orémus. Réspice, quæsumus, Dómine fámulum tuum N. (fámulam tuam N.) in infirmitáte sui córporis fatiscéntem, et ánimam réfove, quam creásti: ut, castigatiónibus emendátus (-a), se tua séntiat medicína salvátum (-am). Per Christum Dóminum nostrum. R. Amen.

Orémus. Réspice, quæsumus, Dómine fámulum tuum N. (fámulam tuam N.) in infirmitáte sui córporis fatiscéntem, et ánimam réfove, quam creásti: ut, castigatiónibus emendátus (-a), se tua séntiat medicína salvátum (-am). Per Christum Dóminum nostrum. R. Amen.

Orémus. 

Orémus. 

Ad extremum, 

Ad extremum, 

Admoneat 

Admoneat .